Η “Ελληνική Τραγωδία” Χρονικό μιας παγκόσμιας οικονομικής “υπερπαραγωγής”...

Όταν πριν μερικούς μήνες η οικονομική κρίση ξεσπούσε πάνω στην ελληνική οικονομία με μένος χειρότερο υφεστιακής έκρηξης, κάποιοι διεθνείς οικονομικοί αναλυτές μιλούσαν για την “Ελληνική Τραγωδία”. Ο όρος γρήγορα ξεχάστηκε, μάλλον ακριβώς επειδή η τραγωδία τελικά αποδείχτηκε φαρσοκωμωδία και η σκηνή που παίζεται ο κόσμος ολόκληρος. Πώς στήθηκε όμως ένα τόσο μεγαλεπήβολο έργο; Η αρχική έμπνευση του σεναρίου (όπως και όλων των άλλων παρόμοιων) βέβαια φτάνει πίσω στον 16ο-17ο αιώνα, όταν -αρχικά σε Αγγλία και Ολλανδία- από τις στάχτες της φεουδαρχίας αναδυόταν ο πρώιμος καπιταλισμός. Δεν υπάρχει όμως λόγος να πάμε τόσο πίσω, μας φτάνει να δούμε την πορεία από την αρχή της συγγραφής του σεναρίου μέχρι την σημερινή παράσταση. Όταν στα τέλη της δεκαετίας του '70 κατέρρεε η συμφωνία Μπρέττον-Γουντς οι κεφαλαιοκράτες δεν μπορούσαν καν να φανταστούν ότι δρομολογούσαν και επιτάχυναν την ίδια τους την κηδεία. Το μόνο που έβλεπαν ήταν μια πρωτοφανή ευκαιρία να πάρουν πίσω όσα αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με τον κεϋνσιανισμό για να αποφύγουν μια γενικότερη εξέγερση των καταπιεσμένων τάξεων στον δυτικό κόσμο. Με κύριο όπλο το νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα της παντοδύναμης παγκοσμιοποιημένης ελεύθερης αγοράς, που μπορεί να λύσει όλα της τα προβλήματα μόνη της και “αυτομάτως”, ξεκίνησαν έναν κατακλυσμό κερδοσκοπίας και επιθέσεων στα εργασιακά δικαιώματα. [Image] Οι κλυδωνισμοί βέβαια δεν άργησαν να εμφανιστούν, αλλά δεν πτόησαν κανέναν -η παντοκρατόρισσα αγορά θα τα λύσει τα προβλήματα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια κάποιοι είχαν την φαεινή ιδέα να βγάλουν κέρδος και από τα χρέη και τα χρεοστάσια άλλων, ακόμα και κρατών, και ξεκίνησαν την αγορά παραγώγων και ασφαλίστρων πιστωτικού κινδύνου (CDS). Και η κερδοσκοπία συνεχιζόταν, μέχρι που το 2007 το πλασματικό κεφάλαιο που διακινούνταν στις χρηματαγορές ήταν πενταπλάσιο από το ΑΕΠ ολόκληρου του πλανήτη!!! Με το σενάριο λοιπόν γραμμένο και τα σκηνικά στημένα η παράσταση ήταν έτοιμη ν' αρχίσει. Η ανάποδη πυραμίδα της διαφοράς πλασματικού και πραγματικού κεφαλαίου δεν μπορούσε βέβαια να σταθεί για πολύ, οπότε γρήγορα άρχισαν οι πρώτοι τριγμοί της επικείμενης πτώσης της. Πρώτο σημάδι ήταν η κατάρρευση της αγοράς ενυπόθηκων δανείων υψηλού ρίσκου στις ΗΠΑ το 2007. Αν όμως κάποιοι φαντάστηκαν ότι αυτό ήταν ένα “μεμονωμένο επεισόδιο”, σαν τόσα άλλα, βγήκαν γελασμένοι. Η κατάρρευση αυτή δεν ήταν παρά το πρώτο σύμπτωμα της ασθένειας που, σαν γάγγραινα, κατατρώει τον παρηκμασμένο καπιταλισμό. Μάλιστα, επειδή η αγορά παραγώγων έχει ρίξει και τα τελευταία εμπόδια στην παγκόσμια κίνηση κεφαλαίων, η ασθένεια μπορούσε να μεταδοθεί πολύ πιο εύκολα. Έναν χρόνο μετά λοιπόν καταρρέει ο χρηματοπιστωτικός κολοσσός Lehman Brothers και πια γίνεται σε όλους φανερό ότι η προηγούμενη κρίση έχει πια μετατραπεί σε μια χρηματοπιστωτική κρίση παγκοσμίων διαστάσεων. Πανικόβλητες οι διάφορες κυβερνήσεις τρέχουν να διασώσουν ότι μπορούν από τις ετοιμόρροπες τράπεζες με τεράστια πακέτα οικονομικής ενίσχυσης. Αν όμως κάποιοι πίστευαν ότι έτσι το πρόβλημα είχε λυθεί βγήκαν οικτρά γελασμένοι. Οι τράπεζες αντί να επενδύσουν τα χρήματα αυτά στην παραγωγή, δίνοντας ώθηση στην οικονομία, τα χρησιμοποίησαν πάλι στην κερδοσκοπία, δημιουργώντας νέες φούσκες, έτοιμες να σπάσουν. Έτσι η χρηματοπιστωτική κρίση γρήγορα μετεξελίχθηκε σε δημοσιονομική, όπου πια ο κίνδυνος δεν είναι η χρεοκοπία τραπεζών και μεγαλοεπιχειρήσεων, αλλά ολόκληρων κρατών. Και εδώ φτάνουμε στα της Ελλάδας, η οποία μετά την χρεοκοπία της Ισλανδίας και του Ντουμπάι βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος ως την επόμενη υποψήφια χώρα να κηρύξει χρεοστάσιο και την πρώτη εντός της ευρωζώνης. Γιατί όμως συγκεκριμένα η Ελλάδα; Μήπως επειδή οι “κακοί” Γερμανοί, ή και άλλοι “βάρβαροι”, μισούν τους Έλληνες για τον “ανώτερο” και “αξεπέραστο” πολιτισμό τους; Η΄ μήπως επειδή τα διεθνή κεφαλαιοκρατικά κέντρα διάλεξαν από χούι ή λόγω σκοτεινών σκοπιμοτήτων συγκεκριμένα την ελληνική εργατική τάξη για να πειραματιστούν πάνω της με δολοφονικά μέτρα λιτότητας και καταστολής; Τίποτα απ' όλα αυτά. Η Ελλάδα πολύ απλά είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της της Ε.Ε., ακόμα και ανάμεσα στα λεγόμενα PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία). Αυτό συμβαίνει επειδή η χώρα συντρίβεται από τις συμπληγάδες πέτρες του μεγάλου δημοσιονομικού της ελλείμματος και του τεράστιου δημόσιου χρέους της (12,7% και 113% του ΑΕΠ αντίστοιχα). Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ιδιοτυπία του ελληνικού καπιταλισμού που, όπως πολύ σωστά είχε παρατηρήσει ο Παντελής Πουλιόπουλος, “γεννήθηκε γέρος”, χωρίς ισχυρή βιομηχανική βάση και με μια υπερτροφική γραφειοκρατεία του δημόσιου τομέα, διαμορφώνοντας μια οικονομική ανάπτυξη βασισμένη στην συσσώρευση χρέους, οδήγησε την Ελλάδα στην de facto χρεοκοπία και στην πλήρη αδυναμία αποπληρωμής χρεών χωρίς έξωθεν βοήθεια. Η έξωθεν (ή άνωθεν αν θέλετε) αυτή βοήθεια ήρθε, παρά τις πρώιμες κατάρες και τις όψιμες ζητωκραυγές της κυβέρνησης, με την μορφή της κοινής συνδρομής του ΔΝΤ και της ΕΕ. Η βοήθεια αυτή βέβαια δεν δίνεται για την ψυχή της μάνας τους, αλλά με το τοκογλυφικό επιτόκιο της τάξης του 5% και μάλιστα ακόμα μόνο εάν η κυβέρνηση μπορέσει να περάσει ένα πακέτο άγριων μέτρων λιτότητας και καταστρατήγησης των εργατικών δικαιωμάτων. Ήδη είδαμε τα πρώτα σημάδια με την μείωση του κατώτατου μισθού, την περικοπή του 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο, την απελευθέρωση των απολύσεων, την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και την πρόθεση διάλυσης του ασφαλιστικού. Και τα όργανα μόλις που άρχισαν να παίζουν... Τα μέτρα αυτά παρουσιάζονται ως αναγκαία για να μπορέσει “η χώρα” (δηλαδή ο ελληνικός καπιταλισμός) να βγει από την δίνη της οικονομικής κρίσης. Το αποτέλεσμα όμως αυτών των μέτρων δεν πρόκειται ποτέ να είναι αυτό που ελπίζουν. Όσο και να αυξάνουν τους φόρους, όσο και να περικόπτουν μισθούς και συντάξεις, ότι άλλο και να κάνουν, το χρέος και το έλλειμμα θα συνεχίσουν να γιγαντώνονται, λόγω της τεράστιας μείωσης της οικονομικής κίνησης που θα προκαλέσουν ακριβώς αυτά τα μέτρα. Η μοναδική πραγματικά λύση για την εγχώρια οικονομία θα ήταν η υποτίμηση του νομίσματος -που θα αύξανε την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων οικονομιών- αλλά αυτό είναι πρακτικά αδύνατον. Εάν η Ελλάδα αποχωρούσε από το ευρώ, δεν θα είχε καν την δυνατότητα να τυπώσει εθνικό νόμισμα λόγω της χείριστης θέσης στην οποία βρίσκεται η οικονομία της, ενώ το ευρώ από την άλλη δεν μπορεί να υποτιμηθεί χωρίς να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση υποτιμήσεων που θα οδηγήσουν σε μια νομισματική κρίση γιγαντιαίων διαστάσεων, πράγμα που θα είναι και η τελευταία πράξη της φαρσοκωμωδίας του καπιταλισμού. [Image]Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, δηλαδή. Δεν είναι παρά θέμα χρόνου για να μετατραπεί η de facto χρεοκοπία της Ελλάδας σε επίσημη, de jure χρεοκοπία. Το ζήτημα τελικά δεν είναι καθόλου αν θα καταφέρει η Ελλάδα να βγει από την κρίση, αλλά με ποιόν τρόπο θα χρεοκοπήσει και τί θα γίνει με το εξωτερικό της χρέος. Το θέμα είναι κεφαλαιώδους σημασίας διεθνώς, γιατί η ελληνική χρεοκοπία θα πυροδοτήσει ένα ντόμινο χρεοκοπιών σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο δεν θα αφήσει ανεπιρρέαστες ούτε την Μεγάλη Βρετανία, την Γερμανία και τις ΗΠΑ (όπου ήδη έχουν χρεοκοπήσει 8 πολιτείες). Ο λόγος για αυτό είναι ότι οι πιστωτές της Ελλάδας -Γερμανικές, Γαλλικές και Ελβετικές τράπεζες ως επί το πλείστον- βρίσκονται οι ίδιοι σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και εάν δεν μπορέσουν να εισπράξουν τα χρέη τους πλησιάζουν επικίνδυνα οι ίδιοι την χρεοκοπία. Μια ενδεχόμενη στάση πληρωμών εκ μέρους της Ελλάδας θα πυροδοτούσε μια σειρά από χρεοστάσια σε έναν μεγάλο αριθμό χωρών -πρωτίστως εντός της ΕΕ- οδηγώντας στην χρεοκοπία τους πιστωτές αυτών των χωρών, και η αλυσίδα συνεχίζεται παγκόσμια στο άπειρο. Τελικά μόνο δύο λύσεις υπάρχουν στην παρούσα οικονομική κρίση, σε πείσμα των κεντροαριστερών ρεφορμιστικών φαντασιώσεων περί διόρθωσης -η και ριζικής αλλαγής- του συμφώνου σταθερότητας, περί δυνατότητας μιας άλλης, “καλλίτερης” Ευρώπης, και τελικά περί της ύπαρξης -ή δυνατότητας ύπαρξης- ενός “καλού” καπιταλισμού. Η΄ το παγκόσμιο κεφάλαιο θα πάρει μια παράταση ζωής μέσω μιας άνευ προηγουμένου επίθεσης στα δικαιώματα και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων και λοιπών φτωχών στρωμάτων της κοινωνίας -που τελικά μπορεί και να οδηγήσει στην καταστροφή ολόκληρης της ανθρωπότητας- ή οι μάζες των εκμεταλλευμένων θα εξεγερθούν σε διεθνή κλίμακα, βάζοντας τέλος στο βάρβαρο σύστημα του καπιταλισμού και θεμελιώνοντας την εργατική εξουσία και τον σοσιαλισμό -τελικά- σε παγκόσμιο επίπεδο, με τελικό σκοπό την αταξική κοινωνία. Το μέλλον θα μας δείξει...